Özellikle kablo testleri, elektrik ve elektronik teknolojisinde en önemli testlerden biridir. Çünkü kabloların hem insanların sağlığı açısından hem de çevre koşulları bakımından güvenilir olması gerekmektedir. Bu nedenle üretim aşamalarında kabloların çeşitli testlerden geçmesi gerekmektedir.
Bahsi geçen kablo testleri, akredite laboratuvarlarda işleme alınırken, bir yandan yürürlükte olan yasal düzenleme esaslarına uyulurken bir yandan da yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından hazırlanan standartlar dikkate alınmaktadır.
Elektriksel testler, kablo testlerinde en fazla uygulanan test yöntemlerindendir. Çünkü kabloların asıl kullanım amaçları elektrik enerjisini iletmektir. Bu nedenle taşıdıkları risk oldukça yüksektir. Laboratuvarlarda gerçekleştirilen elektriksel testler, kabloların dayanıklılığı ve güvenliği konusunda önemli bir kanıt oluşturmaktadır.
Büyük bir çerçeveden bakarak kabloların kullanıldığı alanları düşünecek olursak, işyerlerinde, hastanelerde, konutlarda, okullarda, sinemalarda, eğlence merkezlerinde, alışveriş merkezlerinde ve daha birçok yerde çeşitli ebatlarda ve özelliklerde kablolar kullanılmaktadır.
Bir yanma durumunda kabloların, çıkan alevi yaymaması, bu alevi iletmemesi, duman yoğunluğunun düşük olması ve yanma sırasında zehirli gaz yaymaması gerekmektedir. Kabloların elektriksel testlerinde de ağırlıklı olarak bu özellikler test edilmektedir.
Bahsi geçen testler arasında, kablolara uygulanan başlıca elektriksel testler arasında yüksek gerilim testleri bulunmaktadır. Bu testlerde kabloların yüksek gerilim altında izolasyon dirençlerinin gücü ve yüksek gerilim altında damarlarında bir kısa devre olup olmadığı tespit edilmektedir.
Kabloların transfer empedansı ve ekranlama zayıflaması testlerinde, kablonun ekranlama kalitesi tespit edilmektedir. Kabloların iletken direnci ölçümlerinde, kabloların içinde bulunan bakır iletkenlerin direnç değeri tespit edilmektedir.
Bunlara ek olarak, yetkili laboratuvarlarda ayrıca kablolar için mekanik testler de yapılmaktadır. Burada önemli olan nokta kablonun mekanik güçler karşısında gösterdiği dirençtir. Bu çerçevede olmak üzere örneğin kabloların ultraviyole yaşlandırma testleri yapılmaktadır. Özellikle açık havada işlev yapan kablolar, güneş ışınları, yağmur ve kar suları, rüzgarlar, soğuk ve sıcak hava ve neme maruz kalmaktadır.
Bu iklim koşulları laboratuvar ortamında temin edilerek kabloların bu koşullara ne kadar dayanıklı olduğu kısa sürede tespit edilmektedir. Bu kapsamda kablolara çekme dayanımı ve kopma uzaması testleri de uygulanmaktadır. Bu testlerde kablo, dayanabileceği en yüksek kuvvete maruz bırakılır.
Bunların yanı sıra, yetkili laboratuvarlarda kablolar için yapılan bir başka test grubu da kimyasal testlerdir. Bu kapsamda olmak üzere örneğin kablolarda toksiklik miktarı tespit edilmektedir. Özellikle bir yanma durumunda kablonun ortama zehirli gazlar yaymaması gerekmektedir. Kabloların pH ve iletkenlik ölçümleri, plastik malzemelerdan yapılan bu kabloların bir yanma sırasında çıkardığı asidik gaz miktarını belirlemek için yapılmaktadır. Keza bir yanma durumunda açığa çıkan halojen gaz miktarını ölçmek amacı ile halojen asit miktarı ölçümleri yapılmaktadır.
Bir başka kimyasal test, alev oksijen indeksi testidir. Burada kablonun kaç derecede oksijen ile yanabileceği tespit edilmektedir. Bütün kimyasal ölçüm ve testlerde elde edilen değerlerin, standartlarda belirtilen değerlerin altında olması gerekmektedir.
Bu sayılanlar dışında kablolara uygulanan birçok performans testi de bulunmaktadır. Örneğin demetlenmiş kabloların yanma testleri bunlardan biridir. Bir yanma sırasında demetlenmiş kabloların direnci ve birbirlerini ne kadar etkiledikleri bu testler ile belirlenmektedir. Demet halindeki kablolar arasında bulunan hava boşlukarı, kabloları daha dayanıksız duruma getirmektedir.
Yanma sırasında ortaya çıkan duman ve zehirli gazlar, insanların kaçış yollarını görmelerini engeller ve zehirlenmelere neden olabilir. Duman yoğunluğu testleri bu durumu tespit etmek için yapılmaktadır.
Genel çerçevede bakacak olursak kablo testleri yapılırken başvurulan bazı standartlar;
- TS EN 60332 Kablolar - Yangın şartları altında elektrik ve fiber optik kablolardaki deneyler
- TS EN 60754-Kablolar - Elektrik kablolarının yanması sırasında açığa çıkan gazlara uygulanan deney
gibidir.
