Gözle gürülemeyen ve havada asılı kalma süresi uzun olan tozlar, en fazla solunabilir tozlardır ve bunların akciğerlerde hastalık oluşturma riski oldukça yüksektir. Bilimsel tanımına bakılacak olursa tozlar, büyüklükleri 300 mikron ve daha küçük olan, kendisini oluşturan maddenin kimyasal ve fiziksel özelliklerini taşıyan ve uzunca bir süre havada asılı olarak kalabilen minik partiküllerdir.
Genel çerçevede bakacak olursak tozların özellikleri şu şekilde açıklanabilir:
Büyüklükleri 300 ile 100 mikron arasında olan tozlar, havada uzun süre askıda kalamazlar ve bir yüzeye çökerler. Bu tozların insan vücuduna girmeleri düşük bir olasılıktır.
Büyüklükleri 100 ile 50 mikron arasında olan tozlar, kuvvetli ışık altında çıplak gözle görülebilir. İnsanlar tarafından solunsa da en fazla üst solunum yollarında tutulurlar ve kolay kolay solunum sistemine giremezler.
Büyüklükleri 50 ile 5 mikron arasında olan tozlar da üst solunum yollarında tutulabilir ve burada nemli ortamda birikebilirler. Tozun cinsine bağlı olarak bazı üst solunum yolu hastalıklarına neden olabilirler.
Büyüklükleri 5 ile 0,5 mikron arasında olan tozlar akciğerlere kadar ulaşabilirler ve alveollerde birikirler. Çalışanların sağlığı açısından çok zararlı ve tehlikeli tozlardır.
Büyüklükleri 0,5 mikrondan daha küçük olan tozlar ise vücut için zararlı olmazlar ve akciğerlere girip çıkabilirler.
Kısaca insan sağlığı açısından en tehlikeli tozlar, büyüklükleri 5 ile 0,5 mikron arasında olan tozlardır.
Yapım faaliyetleri sırasında kazma, delme, kırma, kesme veya parçalama gibi işlemler toza neden olmaktadır. Bunun dışında birçok sıcak işlem, toz kaynağıdır. Sıcaklık ile birlikte oluşan tozlar, yeterli ve uygun önlem alınmamışsa, duman ile birlikte ortama yayılmaktadır. Toz durumundaki veya tozlu hammddelerin veya yarı işlenmiş maddelerin boşaltılması, taşınması, depolanması veya üretimde kullanılması sırasında da havaya toz yayılmaktadır.
