SEKTÖRELTESTLER

Yapı Ürünleri Akustik Testleri


Sektörel anlamda kullanılan ve akustik performans isteyen malzemelerin seçiminde, performansı ve verimi etkileyecek, dikkat edilmesi gereken birçok önemli husus vardır.

Ancak buna rağmen, ana ve yan sanayide faaliyet gösteren firmaların bir kısmı, akustik performans isteyen malzemelerin seçiminde genelde usta çırak ilişkisi ile ve kulaktan dolma bilgilerle hareket etmektedir.

Gösterilen bu tarz bir bakış açısı ile yoğunluğu ve kalınlığı fazla olan malzemelerin genelde sesi daha iyi yuttuğu kabul edilmektedir. Ancak akustik konusunda başka faktörlerin de göz önünde tutulması gerekmektedir.

Buna rağmen bu şekilde istenilen ses yutum performansları elde edilebilir. Malzemelerin sadece yoğunluk ve kalınlık artışı sağlanırsa, malzemelerin yüzey empedans değerleri de artar.

Aslında burada bahsettiğimiz kavram olan akustik performans konusunda özellikle dikkat edilmesi gereken iki önemli faktör rol almaktadır: ses yutum katsayısı ve ses iletim kayıp değeri. Akustik performans gerektiren ürünler tasarlanırken ve üretilirken, malzeme seçimi ve seçilen malzemelerin akustik performans testleri bu nedenle çok önemli olmaktadır.

Bahsi geçen konuyla ilgili daha iyi bir açıklama ve örnekleme olması açısında aşağıda bir malzemenin akustik performansı belirlenirken dikkate alınması gerekli faktörler açıklanmaktadır. Kullanılan malzemelerde akustik performansı gösteren özellikler şunlardır:

Porosity (gözenek yapısı): Bu değer, toplam gözenek hacminin toplam yutum malzemesine oranıdır.
Flow resistivity (akışa karşı direnç): Bu değer, gözenekli bir yapı içine hava akışının ne kadar kolay girebildiğini ve malzemenin bu sırada maruz kaldığı direnci gösterir.
Pore tortuosity (gözenek yollarının çarpıklığı): Bu değer, ses dalgalarının yarattığı basınçla hareket eden hava partiküllerinin yapı içinde ne kadar karmaşık bir yol izlediğini gösterir.
Viscous characteristic length (akışkan özellik uzunluğu): Bu değer, gözeneklerin şekline göre sürtünme kayıpları ile oluşan enerji yutumunu gösterir.
Thermal characteristic length (termal özellik uzunluğu): Bu değer, gözeneklerin şekline göre termal kayıplar ile oluşan enerji yutumunu gösterir.
Density (yoğunluk).
Young’s modulus (elastisite modülü): Bu değer, malzemenin kuvvet altında ne kadar elastik şekil değiştirdiğini gösterir.
Poisson’s ratio (elastisite oranı): Bu değer, gerilme yönündeki deformasyonun, gerilmeye dik eksendeki deformasyona oranıdır. Kısaca bu oran, dışarıdan gelen bir kuvvet yüzünden boyu uzayan veya kısalan bir malzemenin çapının ne kadar küçüldüğünü veya büyüdüğünü gösterir.
Loss factor (kayıp faktörü): Bu değer, malzemenin yapısal sönüm kayıp oranıdır. Frekans arttıkça yapısal sönüm değerleri düşer.
Bu sayılan faktörler içinde malzemenin akustik performansını gösteren en önemli faktör porosity (gözenek yapısı) değeridir.

Malzeme özellikleri, akışkan faz ve katı faz olarak ele alınmaktadır. Akışkan faz genel olarak malzemenin akışkana karşı olan davranışını belirler. Katı faz ise malzemenin yapısal özelliklerini gösterir.

Genel açıdan bakarsak malzeme seçimlerinde ses yutum performansı yüksek olan bir malzemenin ses iletim kaybında etkin olacağı kabul edilir. Ancak bunun tersi doğrudur. Ses yutum performansı yüksek olan malzeme, ses iletim kaybı ölçümlerinde hiç performans göstermezler. Bu yüzden ses iletim kaybı performansı için başka malzeme seçilmelidir.

Bu tarz muayeneleri yapan yetkili laboratuvarlarda yapılan test ölçümleri, sektörün ihtiyaçlarına ve test sürelerine göre belirlenmektedir. Bu konuda gerçekleştirilen başlıca testler şunardır:

Empedans tüpü ölçüm yöntemi. Bu kapsamdan ses yutum katsayısı ölçümleri ve ses iletim kaybı değeri ölçümleri yapılmaktadır.
Yankılanma odası testleri. Bu testler uluslararası standartlar çerçevesinde yapılmaktadır. Bu yüzden daha güvenilir sonuçlar vermektedir.
Test ve muayene kuruluşları ve laboratuvarlar, üretici firmalarda kullanılması gereken malzemelerin seçimi, proje aşamalarında kullanılacak test ortamının tespit edilmesi, testlere hazırlık çalışmalarının denetlenmesi ve sonuçların değerlendirilmesi gibi konularda yardımcı olmaktadır.

Tüm bu yapılan testlerde Amerikan Test ve Malzeme Kuruluşu (ASTM) tarafından hazırlanan şu standart esas alınmaktadır: ASTM C423 Yankılanma odası yöntemi ile ses emme ve ses emme katsayıları için standart test yöntemi.